Bedoelde je soms ?
In Ons Planning en in het zelfroosterscherm van het medewerkerportaal worden, mits niet uitgeschakeld, signaleringen getoond die gebruikers proberen te ondersteunen bij het roosteren volgens de cao en de arbeidstijdenwet. We krijgen hierover regelmatig twee vragen: welke regels worden gesignaleerd en waarom worden overtredingen niet geblokkeerd? Dit artikel is geschreven vanuit het perspectief van het zelfroosteren. In grote lijnen geldt hetzelfde voor het rooster in Ons Planning.
We proberen de regels van de cao en de arbeidstijdenwet zo nauwkeurig mogelijk te signaleren. Maar we zullen hier nooit volledig in slagen omdat we niet over alle informatie beschikken, omdat er vaak uitzonderingen gemaakt kunnen worden in overleg met medewerkers en omdat we sommige regels niet aan gebruikers kunnen uitleggen.
We beschikken bijvoorbeeld niet altijd over voldoende informatie over het type dienst (consignatiedienst, kraamzorg, uiteenlopende definities van nachtdienst) of over de medewerker (leeftijd, gemaakte individuele afspraken) waardoor we onjuiste signaleringen zouden kunnen tonen. Het blijft daarom sowieso altijd van belang dat het rooster met zorg voor de regels wordt samengesteld door een menselijke gebruiker.
In het algemeen geldt dat we de generieke regel wel signaleren, maar niet alle uitzonderingen op de regel. Bijvoorbeeld: een werknemer moet minstens 36 uur rust houden in elke periode van 7 x 24 uur. Daarop signaleren we in het zelfroosterscherm. Maar het is ook goed als een werknemer 60 uur rust heeft in een periode van 9 x 24 uur. Of 32 uur rust als het niet te vaak voorkomt. Daarop signaleren we niet. We zijn dus iets te streng.
Als we deze of-of regels zouden implementeren dan leidt dit tot gedrag in onze applicatie dat we niet aan gebruikers kunnen uitleggen. Niet alleen is het dan compleet ondoorzichtig waarom een vergelijkbare situatie in het ene geval wel acceptabel is, en in het andere geval niet, het zorgt er ook voor dat er situaties kunnen ontstaan waarbij een cao-conflict ontstaat door een medewerker minder te laten werken, of waarbij iemand inroosteren voor één dienst problemen veroorzaakt bij diensten in het verleden of de toekomst. Zie de rekenvoorbeelden hieronder.
De regels in de cao en arbeidstijdenwet zijn zodanig opgesteld dat ze na het roosteren met een checklist kunnen worden gecontroleerd. Ze houden geen rekening met een dynamisch rooster dat constant wordt bijgewerkt en gecontroleerd op overtredingen, zoals het geval is bij Ons Planning en het zelfroosterscherm. En zelfs die checklist is niet helemaal volledig, eenduidig en begrijpelijk.
Daarom hebben wij ervoor gekozen om te signaleren naar de geest van de wet, niet naar de letter van de wet. Zie voor een overzicht van geïmplementeerde regels de bijlage onderaan deze pagina.
Stel je werkt een week lang elke dag een dienst. Je hebt dus geen 36 uur rust in die zeven dagen. Dat is geen enkel probleem want je hebt wel 60 uur rust in negen dagen, en volgens de cao mag dat. Echter, de week erna schrijf je je in voor een dienst op dinsdag. Die dienst is in orde, want voor die dienst heb je 36 uur rust gehad in zeven dagen, maar alle diensten van de week ervoor krijgen opeens een cao-conflict doordat je de 60 uur rust in negen dagen doorbreekt.
Gevolg: je kunt cao-conflicten introduceren in een eerdere week, die in het geval van zelfroosteren misschien wel al is goedgekeurd, of in het geval van Ons Planning misschien wel in het verleden ligt. En de dienst zelf heeft geen conflict, dus hoe ga je dit opmerken? Wij lossen dit in het zelfroosterscherm op door alleen de strengste regel te hanteren.
Dit soort problemen zijn nog veel groter bij regels die stellen dat er gemiddeld maximaal een aantal uur binnen een aantal maanden gewerkt mag worden. Je kunt daarmee met terugwerkende kracht ver in het verleden een cao-conflict introduceren zonder dat het gevolgen heeft voor de periode die je aan het roosteren bent. Het roosterproces wordt daarmee compleet ondoorzichtig.
Je draait een ochtenddienst van zeven uur s ochtends tot twaalf uur s middags. Om elf uur s avonds begint je nachtdienst tot zeven uur de volgende ochtend. Daarna ga je meteen door met een ochtenddienst van acht uur tot één uur s middags. Vervolgens ben je de rest van de dag vrij.
Voor je cao is dat geen enkel probleem, omdat je 11 uur rusttijd moet hebben in 24 uur, waarbij die 24 uur telt vanaf het eerste moment waarop je die dag werkt. Dat geldt voor beide dagen in ons voorbeeld.
Echter, als je je nu uitschrijft voor die eerste ochtenddienst resulteert dat in een cao-conflict omdat de 24 uur nu begint te tellen vanaf elf uur s avonds. In de daaropvolgende 24 uur heb je geen elf uur rust.
Niet alleen geeft dit onverklaarbaar gedrag in de software, het is ook bijzonder onlogisch. Daarom hanteren we in onze software niet dat de 24 uur begint te tellen op het eerste tijdstip waarop gewerkt wordt, maar kijken we in het zelfroosterscherm of elke periode van 24 uur klopt.
In onze applicaties is de gebruiker de baas, niet de software. We hebben er heel bewust voor gekozen om overtredingen duidelijk te signaleren, maar nooit te blokkeren. Net zoals je in Ons Planning bijvoorbeeld iemand met een te lage deskundigheid in mag roosteren, wat ook enkel gesignaleerd wordt. Dit heeft een aantal redenen:
Ten eerste vinden wij het kunnen leveren van zorg belangrijker dan het volgen van regels. We gaan er daarbij vanuit dat de betrokken gebruikers meer verstand hebben van hun werk dan wij, of dan onze software. En nood breekt soms wetten. Onze software blokkeert niet het leveren van zorg.
Ten tweede implementeren wij om uiteenlopende redenen niet alle regels perfect, zoals hierboven beschreven. Als onze regels niet perfect zijn kunnen we ze ook niet met harde hand afdwingen.
Ten derde zouden we de regels ook niet perfect kunnen afdwingen als we de regels wel perfect zouden implementeren. Door het complexe samenspel van regels zijn er situaties waarin iemand uitroosteren juist een cao-overtreding voor die persoon genereert. Dat levert onverklaarbare situaties op waarin de software bijvoorbeeld verbiedt dat je een werknemer uitroostert als deze ziek is. Dat is niet acceptabel.
Ten vierde mag van de cao en arbeidstijdenwet afgeweken worden indien dit in overleg en met goedkeuring van de medewerker gebeurt. In het geval van zelfroosteren zien we het daarom als verantwoordelijkheid van de medewerker om de afweging te maken om hiermee in te stemmen. In het geval van Ons Planning kan de software niet weten of dat overleg wel of niet heeft plaatsgevonden. We gaan daarbij uit van de goedheid van de mens, en doen de aanname dat er overleg heeft plaatsgevonden.
Het is uiteindelijk aan de zorginstelling om hier goede procesafspraken over te maken. De software en de signaleringen zijn slechts een hulpmiddel.
Leeswijzer: Onderstaande onderstreepte delen zijn niet geïmplementeerd om verschillende redenen. Vaak zijn het complexe uitzonderingen, situaties die een context nodig hebben die we niet kunnen garanderen of afspraken tussen werkgever en werknemers.
Aan de werknemer van 55 jaar of ouder wordt geen nachtdienst, bereikbaarheids-, aanwezigheids- (waaronder slaapdienst), of consignatiedienst opgedragen tussen 23.00 en 07.00 uur, tenzij de werknemer hiertegen geen bezwaar maakt.
Noot: In onze implementatie mogen werknemers van 55 jaar of ouder geen nachtdiensten draaien (zoals gedefinieerd door de arbeidstijdenwet), overige typen diensten onderscheiden we niet.
Bij de vaststelling van de werktijden dient een onafgebroken rusttijd in acht te worden genomen van ten minste 36 uur per elke aaneengesloten periode van 7 x 24 uur, of een onafgebroken rusttijd van ten minste 60 uur aaneengesloten in elke aaneengesloten periode van 9 x 24 uur. Bij de tweede variant geldt de mogelijkheid van bekorting tot 32 uur in elke periode van 5 achtereenvolgende weken. Voor kraamverzorgenden kan als afwijkende rusttijd worden gehanteerd: in een aaneengesloten tijdruimte van 11 maal 24 uur een onafgebroken rusttijd van ten minste 72 uur. Aan kraamverzorgenden mag tijdens de voorgeschreven periodes van onafgebroken rust geen wachtdienst worden opgedragen.
Beperkt tot 36 uur rust in 24x7 uur omdat de "dit OF dat" constructie zorgt voor onverwacht gedrag in de interface. Tweede variant is daarom in eerste instantie geïmplementeerd, maar nu weer uitgeschakeld. Kraamzorg is niet geïmplementeerd.
De werkgever organiseert de arbeid zodanig dat de werknemer ten hoogste 10 uur arbeid verricht per dienst.
Van het in het in vorige lid bepaalde kan uitsluitend worden afgeweken indien er sprake is van een incidentele, onvoorziene wijziging van omstandigheden, met inachtneming van een maximum arbeidstijd per dienst van ten hoogste 12 uur.
Indien de werknemer nachtdienst verricht zoals gedefinieerd in de Arbeidstijdenwet (een dienst waarin meer dan een uur arbeid wordt verricht tussen 00.00 en 06.00 uur) gelden de volgende aanvullende regels:
4. Voor de werknemer die arbeid verricht in de nachtdienst bedraagt de maximale arbeidstijd per nachtdienst 9 uur. Van het in de vorige volzin bepaalde kan uitsluitend worden afgeweken indien er sprake is van een incidentele, onvoorziene wijziging van omstandigheden, met inachtneming van een maximale arbeidstijd per nacht van 10 uur.
De werknemer mag maximaal 5 achtereenvolgende nachtdiensten verrichten.
In afwijking van lid 1 kan tussen werkgever en werknemer worden overeengekomen dat de werknemer 7 aaneengesloten nachtdiensten verricht, waarbij het aantal nachtdiensten per 13 weken de 35 niet overschrijdt. Voor de werknemer die arbeid verricht in de nachtdienst bedraagt de maximale arbeidstijd in elke periode van 13 achtereenvolgende weken gemiddeld 40 uren per week.
Specifieke bepalingen werktijden voor Verpleeg- en Verzorgingshuizen ex artikel 1.1 lid 17 sub 1 Het is de werkgever verboden, tenzij de werknemer hierom verzoekt, aan de werknemer een gebroken dienst op te dragen. Onder gebroken dienst wordt verstaan, een dienst binnen welke de werktijd wordt onderbroken gedurende tenminste een uur en ten hoogste drie uren.
Specifieke bepalingen werktijden voor Thuiszorgorganisaties ex artikel 1.1 lid 17 sub 2.
Bij de inrichting van de werktijden kan de werkgever per dag één breuk toepassen, tenzij de werknemer instemt met eerdere breuken. Als breuk wordt beschouwd een onderbreking van het werk zonder dat de tussenliggende tijd werktijd of een pauze is; bij toepassing van de mogelijkheid van een of meer breuken per dag, geldt dat de werknemer per dag minimaal twee maal twee uur aaneengesloten wordt ingezet. Het minimum van twee uur geldt niet voor zover de werkzaamheden (werk)overleg betreffen. De kosten, verbonden aan het na een breuk heen en weer reizen tussen woon- en werkplaats worden aan de werknemer vergoed overeenkomstig de bepalingen van de regeling Reis- en verblijfkostenvergoeding artikel 9.1.
De beperkende bepalingen van lid 1 zijn niet van toepassing op werknemers die uitsluitend of nagenoeg uitsluitend werkzaamheden verrichten tijdens de avond (vanaf 20.00 uur), de nacht en de weekeinden.
Dit artikel is toegevoegd in december 2014. Als definitie voor gebroken dienst hanteren we een dienst binnen welke de werktijd meer dan één en minder dan drie uur wordt onderbroken, conform artikel 5.4.1.
De werkgever organiseert de arbeid zodanig, dat de jeugdige werknemer een onafgebroken rusttijd heeft van ten minste 12 uren in elke aaneengesloten periode van 24 uren, waarin zijn begrepen de uren tussen 23.00 uur en 06.00 uur.
De werkgever organiseert de arbeid zodanig, dat de werknemer van 18 jaar of ouder een onafgebroken rusttijd heeft van ten minste 11 uren in elke aaneengesloten periode van 24 uren, welke rusttijd eenmaal in elke aaneengesloten periode van 7 maal 24 uren mag worden ingekort tot ten minste 8 uren, indien de aard van de arbeid of de bedrijfsomstandigheden dit met zich brengen.
De in het eerste of tweede lid bedoelde periode vangt aan op het eerste tijdstip van de dag, waarop de werknemer arbeid verricht.
Eerste regel niet geïmplementeerd omdat het zeer beperkt van toepassing is. Regel 3 niet geïmplementeerd vanwege onverwacht gedrag in de interface.
Tenslotte wordt als conflict beschouwd, buiten de cao of arbeidstijdenwet:
Overlappende diensten
Diensten zonder inschrijvingen
Diensten met meerdere inschrijvingen
Merk op dat er een verschil is tussen de wijze waarop Ons Planning cao-conflicten signaleert ten opzichte van het zelfroosterscherm. Ons Planning is iets soepeler in omgaan met de 11 uur rusttijd uit artikel 5:3 van de arbeidstijdenwet en implementeert om technische redenen de 36 uur rust per 7x24 uur van cao 5.1.0-6 niet.